Osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia podlega ubezpieczeniom społecznym jako zleceniobiorca, nawet jeżeli wypełnia kryteria dla osób współpracujących przy prowadzeniu pozarolniczej działalności.
Potwierdził to ZUS w interpretacji z 4 lutego 2025 r., znak: DI/100000/43/1193/2024).



Definicja osoby współpracującej

Ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych przewiduje różne relacje prawne, w tym rodzinne, w kontekście ubezpieczeń społecznych. Na szczególną uwagę zasługuje tzw. osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, za którą uważa się:małżonka,dzieci własne,dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione,rodziców, macochę i ojczyma, osoby przysposabiające -
jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia

Podpisanie z osobą spełniającą kryteria uznania za osobę współpracującą umowy o pracę nie zmienia jej statusu w kontekście ubezpieczeń społecznych. Oznacza to konieczność płacenia za nią składek z tytułu tej współpracy, a nie z etatu.

Zlecenie na innych zasadach

Przedsiębiorca we wniosku o wydanie interpretacji zapytał, czy analogiczne zasady mają zastosowanie w przypadku zawarcia z małżonką umowy zlecenia. Małżonkowie pozostają we wspólności majątkowej i prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Zawarli odpłatną umowę zlecenie.

ZUS zwrócił uwagę na art. 8 ust. 11 ustawy dotyczące osoby współpracującej. Przypomniał, że zgodnie z ust. 2, jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jak osoba współpracująca. Jednak umowa zlecenia, jest umową uregulowaną przez kodeks cywilny i jest umową odmienną od umowy o pracę. W konsekwencji nie może być traktowana analogicznie – m.in. w kontekście osoby współpracującej.

Finalnie ZUS wskazał, że osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia – nawet jeżeli wypełnia kryteria dla osób współpracujących – podlega ubezpieczeniom społecznym jako zleceniobiorca, bowiem wykonywanie pracy na podstawie zlecenie stanowi odrębny od współpracy (przy prowadzeniu działalności gospodarczej) tytułu do ubezpieczeń społecznych. Jednocześnie w odniesieniu do zleceniobiorców brak jest przepisu odpowiadającego treści ww. art. 8 ust. 2 ustawy systemowej.