Rząd wprowadził nowe narzędzia pozwalające na sprawdzanie uczciwości podatników. Narzędziem tym od 2022 roku w związku z wdrożeniem Polskiego Ładu jest tzw. nabycie sprawdzające, za pomocą którego fiskus może skontrolować, czy podatnik ewidencjonuje sprzedaż na kasie fiskalnej i tym samym wydaje paragon fiskalny.

Zgodnie z art. 94k ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej: nabycie sprawdzające polega na nabyciu towarów lub usług w celu sprawdzenia wywiązywania się przez sprawdzanego z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego w zakresie:
• ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej;
• wydawania nabywcy paragonu fiskalnego.
W związku z powyższym pracownik instytucji państwowej może przyjść w domyśle „incognito” do sklepu bądź punktu usługowego, dokonać nabycia jako osoba prywatna i tym samym zweryfikować, czy podatnik zarejestruje sprzedaż na kasie fiskalnej i wyda paragon.
Kto ma prawo dokonać nabycia sprawdzającego?
Osoba uprawniona do dokonania nabycia sprawdzającego określona została w słowniku pojęć w art. 94l ust. 2 omawianej ustawy. Może nią być:
• zatrudniony w jednostce organizacyjnej KAS wykonujący czynności służbowe w jednostce organizacyjnej, o której mowa w art. 36 ust. 1 pkt 4 (urząd skarbowy) albo pkt 5 (urząd celno-skarbowy wraz z podległymi oddziałami celnymi) ustawy o KAS;
• funkcjonariusz pełniący służbę w urzędzie celno-skarbowym lub podległym mu oddziale celnym.
Naczelnik urzędu skarbowego i naczelnik urzędu celno-skarbowego mogą dokonywać nabycia sprawdzającego na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Nabycie sprawdzające – kogo obejmie?
W opisanym wcześniej słowniku ustawodawca wskazał również pojęcie „sprawdzanego”, określonego w art. 94l ust. 1 ustawy o KAS. W związku z tym sprawdzanym jest:
• podatnik dokonujący sprzedaży towarów lub usług, u którego dokonywane jest nabycie sprawdzające albo
• osoba dokonująca w imieniu i na rzecz podatnika, o którym mowa w lit. a, sprzedaży towarów lub usług.
Sprawdzanemu przysługuje uprawnienie do legitymowania bądź ustalenia w inny sposób tożsamości sprawdzających w zakresie niezbędnym na potrzeby nabycia sprawdzającego.
Jak będzie wyglądać?
Pracownik uprawniony do nabycia sprawdzającego może przyjść do miejsca sprzedaży towarów sprawdzanego, nabyć towar i tym samym zweryfikować, czy sprzedaż zostanie nabita na kasie, a paragon wydany. Następnie towar ten po dokonaniu sprawdzania ma obowiązek zwrócić razem z paragonem (jeśli ten został wydany).
Co ważne, paragonu fiskalnego dokumentującego sprzedaż towaru nabytego w toku nabycia sprawdzającego nie zwraca się w przypadku:
• odmowy zwrotu zapłaty otrzymanej za zwracany towar;
• jeżeli z uwagi na rodzaj towaru lub szczególne właściwości nie jest możliwa jego ponowna sprzedaż (w takim przypadku towar może być pozostawiony za zgodą sprawdzanego w miejscu jego nabycia);
• odstąpienia od zwrotu towaru przez sprawdzającego.
Sprawdzany musi mieć na uwadze, że zgodnie z art. 94q ustawy KAS będzie miał obowiązek:
• przyjęcia zwracanego towaru;
• przyjęcia paragonu fiskalnego dokumentującego sprzedaż zwracanego towaru;
• zwrotu zapłaty otrzymanej za
- zwracany towar,
- towar stanowiący dowód popełnienia przestępstwa, przestępstwa skarbowego, wykroczenia lub wykroczenia skarbowego podlegający zatrzymaniu lub dokonaniu zajęcia albo zabezpieczenia na podstawie odrębnych przepisów.