Od 1 stycznia 2017 r. przy transakcjach, w których stronami są przedsiębiorcy, będzie obowiązywał limit 15.000 zł dla płatności gotówkowych, a te powyżej wskazanej kwoty będą musiały być dokonywane za pośrednictwem rachunku bankowego. Naruszenie tego obowiązku spowoduje, że płatność nie będzie zaliczana do kosztów uzyskania przychodu.

Przepisy art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej – dalej u.s.d.g., określają obowiązek dokonywania i przyjmowania płatności za pośrednictwem rachunku bankowego. Obowiązek ten obejmuje dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą, gdy:
1) stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca (polski i zagraniczny) oraz
2) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15.000 euro przeliczonych na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano transakcji.

Naruszanie tego obowiązku w zasadzie nie jest zagrożone żadną sankcją. Jedyną negatywną konsekwencją takiego postępowania jest wyłączenie możliwości skracania terminu zwrotu VAT (tj. nadwyżki podatku naliczonego nad należnym) do 25 dni (zob. art. 87 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług). Nie ma natomiast przeszkód, aby płatności dokonywane z naruszeniem obowiązku określonego w art. 22 u.s.d.g. były zaliczane do podatkowych kosztów uzyskania przychodów.

Wskazana na wstępie ustawa przewiduje zmianę tego stanu rzeczy poprzez dodanie przepisów wyłączających możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów płatności dokonanych z naruszeniem obowiązku określonego w art. 22 u.s.d.g. Towarzyszy temu obniżenie – z równowartości 15.000 euro (czyli obecnie ponad 60.000 zł) do 15.000 zł - limitu wartości transakcji obligującego do – w przypadkach, gdy stronami transakcji są przedsiębiorcy – ich dokonywania za pośrednictwem rachunku bankowego oraz przepisy wyłączające możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów płatności dokonanych z naruszeniem tego obowiązku.

AMORTYZACJA
Wskazane przepisy mają być stosowane odpowiednio w przypadkach nabycia lub wytworzenia środków trwałych albo nabycia wartości niematerialnych i prawnych (zob. art. 22p ust. 3 pkt 1 u.p.d.o.f. oraz art. 15d ust. 3 pkt 1 u.p.d.o.p.). Oznacza to, że w zakresie w jakim na wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych składać się będą płatności dokonane z naruszeniem obowiązku określonego w art. 22 u.s.d.g.:

1)odpisy amortyzacyjne nie będą mogły być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów – w przypadku odpisów amortyzacyjnych dokonywanych po dokonaniu płatności,

2)podatnicy będą obowiązani zmniejszać koszty uzyskania przychodów (względnie zwiększać przychody) o kwoty zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych – w przypadku odpisów amortyzacyjnych dokonanych i zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów przed dokonaniem płatności.

LIKWIDACJA DZIAŁALNOŚCI / ZMIANA FORMY OPODATKOWANIA
Przepisy te mają być również stosowane odpowiednio w przypadku dokonania płatności po:

1) likwidacji pozarolniczej działalności gospodarczej,

2) zmianie formy opodatkowania na zryczałtowaną (np. ryczałt od przychodów ewidencjonowanych lub podatek tonażowy).

W przypadkach takich zmniejszenie kosztów uzyskania przychodów lub zwiększenie przychodów następować ma za rok podatkowy, w którym nastąpiła likwidacja tej działalności gospodarczej albo za rok podatkowy poprzedzający rok podatkowy, w którym nastąpiła zmiana formy opodatkowania.